Psychologia zorientowana na proces		rys historyczny
Historyczne logo pierwszego Towarzystwa promującego w Polsce tę metodę.		inaczej praca z procesem lub psychologia procesu przywieziona do Polski przez psychologa Tomasza Teodorczyka ok. 1980r.

 

obecnie kontynuatorami tradycji są: 
Polskie Towarzystwo Psychologii Procesu  (patrz linki) oraz 
Polskie Stowarzyszenie Psychoterapeutów i Trenerów Psychologii Procesu

Rozwój pracy z procesem i jej historyczne korzenie

POP to skrót od angielskiej nazwy Process Oriented Psychology - Psychologia Zorientowana na Proces.

Twórcą psychologii zorientowanej na proces jest Arnold Mindell,
z wykształcenia fizyk i analityk Jungowski, który pod koniec lat sześćdziesiątych odkrył, że doświadczenia i symptomy cielesne znajdują odzwierciedlenie w snach i podobnie jak sny, stanowią ważny i znaczący sposób przejawiania się nieświadomości. Stąd też pojęcie śniącego ciała, które odnaleźć można w wielu książkach Mindella, odnoszące się do procesu wyrażającego się zarówno poprzez ciało jak i sny. Wraz ze swoimi kolegami i studentami Mindell kontynuował swoją pracę odkrywając, że sen - proces śnienia - możemy odnaleźć w każdym aspekcie życia. Praca z procesem odwołuje się do "żyjącej nieświadomości, odkrywanej w jej chwilowych manifestacjach".

Psychologia zorientowana na proces powstała na gruncie wielu istniejących wcześniej teorii psychologicznych i sposobów myślenia o świecie.

Wśród teorii psychologicznych, leżących u podstaw pracy z procesem, najistotniejsza jest psychologia C. G. Junga i jego model dynamiki zachodzącej pomiędzy świadomością i nieświadomością, a także szeroko rozumiane podejście komunikacyjne (teorie komunikacji i informacji). Ważnym źródłem inspiracji dla pracy z procesem stała się także współczesna fizyka, kreująca nowy paradygmat wykraczający poza model kartezjańsko-newtonowski. Historyczne korzenie pracy z procesem tkwią w taoizmie, alchemii i szamanizmie. Podejście fenomenologiczne
i postulat podążania za naturalnym biegiem rzeczy odnajdujemy w filozofii taoistycznej. Na wzór alchemików przykładamy wielką wagę do uważnego śledzenia naturalnych procesów w miarę, jak odkrywamy je i podążamy za nimi. Nasze powiązania z szamanizmem polegają między innymi na wykorzystywaniu w życiu i pracy terapeutycznej tego, co irracjonalne i nieoczekiwane, zaskakujące i tajemnicze.

Paradygmat i teoria pracy z procesem

Psychologia zorientowana na proces jest oryginalnym, choć korzystającym
z dorobku wielu dyscyplin nauki, podejściem do indywidualnej i kolektywnej przemiany.

Ogólnie rzecz biorąc pracę z procesem można porównać do jadącego pociągu. Pociąg zatrzymuje się na różnych stacjach, a potem jedzie dalej. Ludzie zazwyczaj myślą w kategoriach stacji, czyli stanów. Mówimy, że ktoś jest zwariowany, chory lub umierający, lecz są to tylko nazwy poszczególnych miejscowości, w których pociąg zatrzymuje się. Ja natomiast zainteresowany jestem przepływem rzeczy - nie nazwami konkretnych nowotworów, lecz sposobem w jaki się rozwijają, ich znaczeniem i tym, co mówią danej osobie. Fascynuje mnie ruch pociągu i ten ruch nazywam procesem.- Arnold Mindell.

Psychologia zorientowana na proces proponuje nowe sposoby pracy w wielu obszarach życia, które często są doświadczane jako trudne i bolesne. Praca z procesem wykracza poza szukanie i usuwanie przyczyn problemów, skupia się na ich celu i znaczeniu utrzymując, że problemy same pokazują swoje rozwiązanie, jeżeli odkryjemy proces, który za nimi stoi. Myślenie, badania i praktyka psychologii zorientowanej na proces opierają się na poglądzie, że wszystko, czego doświadczamy, potencjalnie zawiera w sobie znaczenie i zmierza do określonego celu. Tak więc praca z procesem usiłuje podążać za naturalnym biegiem rzeczy, obserwować to, co się nam przydarza i wspierać te doświadczenia, by odkryć stojącą w tle informację.

Psychologia zorientowana na proces to podejście fenomenologiczne, dlatego też najważniejsze w pracy z procesem jest to, w jaki sposób człowiek albo określona grupa doświadcza i opisuje swoje problemy. Ten subiektywny opis ukazuje podział procesu na to, co bliższe tożsamości (proces pierwotny) i to, co dalsze (proces wtórny). Zwykle pojedyncza osoba lub grupa łatwiej identyfikuje się z pierwotną częścią swojego procesu, podczas gdy wtórnego doświadcza jako czegoś dziwnego i niepokojącego. Proces wtórny wydarza się nam. Doświadczamy go w postaci snów, fantazji, nastrojów, zachowań kompulsywnych, mimowolnych ruchów, chorób i objawów cielesnych lub wewnętrznych i zewnętrznych konfliktów. Metody pracy z procesem pozwalają dotrzeć do wtórnego procesu, przybliżyć go świadomości i identyfikacji jednostki bądź grupy i wnieść go w użyteczny sposób do codziennego życia. Ogólnym celem pracy jest poszerzenie świadomości i pomoc klientowi w zintegrowaniu odszczepionych lub odrzuconych aspektów psychiki.

Ważną rzeczą w pracy z procesem jest podejście, nazywane głęboką demokracją. W głębokiej demokracji wszystkie części procesu (u pojedynczego człowieka albo w grupie) traktuje się z jednakową powagą, a pozycje mniejszościowe są wspierane i wysłuchiwane. Dlatego też na poziomie globalnym szczególnie ważne dla pracy z procesem są działania międzykulturowe i obrona mniejszości.

Do kogo adresowana jest praca z procesem?

Praca z procesem może być interwencją kryzysową, jasno zdefiniowaną terapią krótko- lub długoterminową albo drogą rozwoju. Zarówno określanie głębokości i zakresu pracy jak i jej celów zależy od klienta.

Aktualnie stosujemy pracę z procesem w:

- psychoterapii indywidualnej;
- pracy terapeutycznej nad schorzeniami psychosomatycznymi i somatycznymi;
- pracy terapeutycznej z osobami z diagnozą psychiatryczną;
- pracą z osobami autystycznymi oraz pozostającymi w stanie śpiączki;
- pracy terapeutycznej z parami i rodzinami;
- pomocy małym i dużym grupom w rozwiązywaniu konfliktów;
- działaniach środowiskowych i międzykulturowych;
- działaniach twórczych, medytacji, rozwoju osobistym.

Podstawowymi elementami pracy z procesem są: praca ze snami, zmienionymi stanami świadomości, chorobami i dolegliwościami fizycznymi, praca z ruchem
i relacjami (zarówno istniejącymi w polu społecznym jak i z relacjami terapeutycznymi), uzależnieniami, nadużyciami.

W miarę upływu lat metody psychologii zorientowanej na proces są rozwijane
i przenoszone na coraz to nowe obszary.